2. Programma Sociaal

We willen dat inwoners geen zorgen hebben over bestaanszekerheid. We proberen als gemeente zo goed mogelijk, binnen onze mogelijkheden, bij te springen in de gaten die het Rijk laat vallen. Stijgende en onzekere prijzen van energie, vervoer, wonen en voedsel drukken zwaar op een grote groep mensen. Te weinig financiële armslag om basisvoorzieningen te kunnen bekostigen, betekent leven in bestaansonzekerheid voor huishoudens en een minder weerbare samenleving. We willen inwoners zekerheden geven in een onzekere wereld. Zekerheid van voldoende en voorspelbaar inkomen, zekerheid van werk en mee kunnen doen in de maatschappij.

1. We vertalen de visie op armoede naar nieuw beleid en een integrale aanpak: Meedoen en rondkomen. We versterken en benutten daarbij kracht van de samenleving.
2. We zetten zowel in op preventie als op interventies die lange termijn effect hebben.
3. We werken aan toekomstbestendige infrastructuur voor het sociaal ontwikkelbedrijf in arbeidsmarktregio Amersfoort.
4. We werken toe naar een brede regionale samenwerking op de arbeidsmarkt.
5. Samen met ervaringsdeskundigen willen we de drempels voor inwoners om aan taalaanbod deel te nemen zo laag mogelijk maken. Taal wordt een integraal onderdeel van de wijkaanpakken die Amersfoort gaat opstellen aankomende periode.

% huishoudens met geregistreerde problematische schulden

Dit is bepaald met behulp van registraties over betalingsachterstanden bij: de Belastingdienst, de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO), het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB), de Sociale Verzekeringsbank (SVB), het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV), en voor eigen bijdragen Wlz/Wmo, bij BKR geregistreerde betalingsachterstanden en schuldregelingen, wanbetalers van de zorgverzekering, de Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen (WSNP) en bijstandsvorderingen.

Vanaf 2021 gebruikt het CBS een aangepaste definitie (toevoeging van bronnen en geen bijschattingen meer). Daarom ontbreken cijfers van vóór 2021, en verschillen cijfers over 2021, 2022 en 2023 van eerder gerapporteerde cijfers.

Als gevolg van interventies (inzet op preventie en coronasteunmaatregelen) zagen we een afname van het percentage huishoudens met schulden in 2021. Daarnaast was er in coronatijd ook minder verleiding om schulden op te bouwen. De Belastingdienst heeft uitstel verleend aan ondernemers in coronatijd. Inmiddels zijn zij weer gestart met het innen van de verschuldigde bedragen. Samen met gestegen lasten door inflatie kan dit voor een toename zorgen van problematische schulden. Met o.a. de inzet op preventie van schulden streven we desondanks naar een vermindering van het percentage huishoudens met problematische schulden.

% huishoudens met risico op armoede

Dit zijn huishoudens die leven onder de lage-inkomensgrens. Deze huishoudens lopen risico op armoede. Inkomenscijfers zijn gebaseerd op registratiecijfers van onder andere de Belastingdienst en lopen daardoor altijd achter.

We streven natuurlijk naar het terugdringen van armoede. Maar als gevolg van gestegen energielasten, inflatie etc. lijkt het meest realistisch om er naar te streven dat het % huishoudens met risico op armoede niet verder stijgt. Het gaat hier om ontwikkelingen die voor ons minder goed te beïnvloeden zijn.

Het meest recente cijfer is een voorlopig cijfer. Cijfers van voorgaande jaren waren ook voorlopig. Hierdoor kunnen definitieve cijfers van voorgaande jaren verschillen van eerder gerapporteerde (voorlopige) cijfers.

Gezondheid en vitaliteit van inwoners zijn van groot belang om mee te kunnen doen en een betekenisvol bestaan te kunnen leiden. Wij geven prioriteit aan een preventieve aanpak. Voorkomen is namelijk beter dan genezen. Hierbij hebben wij aandacht voor verschillen in gezondheid tussen inwoners en concentreren onze inzet hiervoor in de wijken waar dit het hardst nodig is. We stimuleren participatie, vergroten de gezondheidsvaardigheden en we faciliteren bewegen en sport. Daar hoort ook een groene, gezonde, toegankelijke, bewegingsuitlokkende en duurzame omgeving bij.

1. We werken meerjarig aan de uitvoering van het IZA en GALA in het kader van het regionale Gezondheidsakkoord Samen Sterker: we versterken preventie, de samenwerking met de eerstelijnsgezondheidszorg en samenwerking met de GGZ.
2. We zetten het programma preventie voort door de invoering van een nieuwe wijkaanpak sociaal en het uitvoeren van het wijkplan Kansrijk Liendert. Ook vervolgen we onze aanpak in het Soesterkwartier.
3. In samenhang met het programma preventie stimuleren we de inzet van sport & bewegen in het sociaal domein.
4. We zorgen voor passende en toekomstbestendige sportaccommodaties die zo multifunctioneel en intensief mogelijk worden gebruikt.  We maken de inrichting van de openbare ruimte steeds beter geschikt voor sport en bewegen.  
5. Met een doorkijk naar de nieuwe sportnota: we brengen zo veel mogelijk Amersfoorters in beweging. We werken aan sterke sportclubs en zoeken samen naar passend aanbod voor inactieve inwoners.

% goed of zeer goed ervaren gezondheid bij volwassenen en senioren

Percentage van de bevolking (van 18 jaar en ouder) dat zijn of haar gezondheid als goed of zeer goed ervaart. Elke vier jaar wordt deze indicator gemeten in de gezondheidsmonitor van de GGD regio Utrecht. Behalve in 2022, toen was er na twee jaar een extra coronamonitor. Het betreft hier een cijfer gebaseerd op een steekproef.

Kansengelijkheid in het onderwijs is voor ons het uitgangspunt. Inwoners krijgen van jongs af aan de ruimte en gelegenheid om zich te ontwikkelen tot competente en weerbare volwassenen. We stellen hen in staat op te groeien in een veilige en stimulerende (thuis)omgeving waarin zij hun talenten kunnen ontwikkelen en ontplooien. Dat legt de basis voor een leven lang leren en het vermogen om je te ontwikkelen in elke fase van je leven.

1. We geven uitvoering aan het UPJO 2025-2026
2. We investeren in de school en kinderopvang als ontmoeting,vind- en ontwikkelplaats door uitbreiding van de inzet van social workers en jongerenwerkers op school en door uitbreiding van het aantal OSJ's.
3. We intensiveren de investering in het mentaal welbevinden van jongeren. Samen met scholen en jeugdpartners gaan we na welke effectieve interventies we inzetten. We breiden het aantal scholen dat deelneemt aan het OKO-programma uit.
4. Samen met jongeren werken we aan  een samenhangende aanpak voor 16-27 jarigen die op meerdere leefgebieden ondersteuning nodig hebben. Een van de onderdelen daarin is leren en werken, mede in het kader van het wetsvoorstel ‘Van school naar duurzaam werk’.
5. We realiseren een samenhangend aanbod aan opvoedondersteuning (v.a. zwangerschap tot 18 jaar) dat aansluit bij de behoefte van ouders. Het aanbod varieert van individueel tot collectief, van licht en laagdrempelig tot gespecialiseerd en van digitale informatie tot huisbezoek.
6. We rusten schoolgebouwen beter toe op de toekomst door in samenspraak met de Coöperaties Samenfoort PO en VO de huidige raamovereenkomst voor de doordecentralisatie aan te passen. Hierdoor kan onder andere multifunctioneel gebruik van frisse en energie neutrale schoolgebouwen eenvoudiger en sneller gerealiseerd worden.
7. Om minder individuele trajecten aanvullende specialistische jeugdhulp in te zetten, moeten we de hulp anders organiseren. Om deze beweging te kunnen maken, zetten wij ons in om collectieve inhoudelijke en financiële afspraken tussen partners, kijken we domeinoverstijgend (en lokaal, regionaal of bovenregionaal) dit kindnabij te organiseren en hoe de administratielast verminderd kan worden

% jongeren  0-23 jaar met Jeugdzorg

Deze indicator is gebaseerd op de Amersfoortse jongeren tot en met 22 jaar die jeugdzorg ontvingen in het eerste halfjaar van het betreffende jaar.

De cijfers vanaf 2021 zijn niet goed vergelijkbaar met voorgaande jaren door een trendbreuk in de cijfers van het CBS en door gewijzigde aanlevering van Amersfoortse wijkteamcijfers. Daardoor worden vanaf 2021 meer jongeren met jeugdzorg meegenomen in de cijfers.

In het kader van de Hervormingsagenda van de Jeugd 2023 is het streven om jeugdhulp beschikbaar te houden voor jeugdigen en gezinnen in de meest kwetsbare situaties. Amersfoort sluit aan bij de activiteiten op deze Hervormingsagenda wat zal leiden tot het beperken van de reikwijdte van de jeugdhulp en daarmee tot een daling van het aandeel jeugdigen dat gebruik maakt van specialistische jeugdhulp. We streven naar minder noodzakelijke jeugdhulp dan bij andere gemeenten met 100.000-300.000 inwoners.  

De realisatiecijfers over het gebruik van zorg ijlen sterk na. Halfjaarlijks worden de cijfers geactualiseerd op de landelijke monitor www.waarstaatjegemeente.nl. Het meest recente cijfer is een voorlopig cijfer. Cijfers van voorgaande jaren waren ook voorlopig. Hierdoor kunnen definitieve cijfers van voorgaande jaren verschillen van eerder gerapporteerde (voorlopige) cijfers.

Toelichting bij de streefcijfers:

In 2024 zijn we in de regio Amersfoort gestart met een grote verandering in de jeugdhulp. We hebben sinds 1 januari 2024 de specialistische jeugdhulp ondergebracht in één organisatie, MetMaya www.metmaya.nl. Met één partij kunnen we goede afspraken maken en samenwerken aan betere en snellere jeugdhulp voor de kinderen die dat het hardst nodig hebben. Dat betekent dat er hard wordt gewerkt aan de implementatie van de nieuwe werkwijze, de opbouw van MetMaya en de transformatie van de jeugdhulp in onze gemeenten. De transformatieopgave uit de regiovisie is onderdeel van de opdracht van MetMaya en sluit aan op de transformatieopgave van het lokale veld.

Het jaar 2024 is een overgangsjaar waarin vanwege zorgcontinuïteit veel jeugdigen hun lopende trajecten nog afmaken bij (p*q) aanbieders waar zij hun traject voor 1 januari 2024 zijn gestart. Om deze reden zien we in 2024 nog geen verdere daling van het aantal en gebruik van jeugdhulp. Tegelijkertijd zien we dat de intensiteit en duur van jeugdhulptrajecten toeneemt. Hier zal komend jaar ook op gestuurd worden vanuit de transformatieopdracht van MetMaya. Vanwege de overgangssituatie en bijkomende onzekerheden is het streefcijfer voor 2025 bijgesteld. We gaan uit van een consolidatie in 2025 en daarna een daling zoals oorspronkelijk gepland als gevolg van de transformatieopgave.  

% voortijdig schoolverlaters

Voortijdig schoolverlaten proberen we te voorkomen. Amersfoort heeft over het schooljaar 22/23 (meest actuele beschikbare cijfers) met 2,26% een iets positiever resultaat in vergelijking met het landelijk cijfer waar het gemiddelde 2,38% is.  

Landelijk is het beeld dat jongeren meer blijven uitvallen door motivatie-, studiekeuze- en multi-problematiek als gevolg van de coronaperiode. Actuele cijfers worden gepubliceerd op Dashboards vsv en jikp (www.informatieproducten.duo.rijkscloud.nl/public/dashboardvsvopen/).

Bij het opstellen van het programma 2020-2024 is voor het komend schooljaar 24/25 een streefcijfer opgegeven bij het ministerie van OCW van 1,53%. Dit cijfer is bepaald in de eerste maanden van de coronaperiode waarbij we nog geen idee hadden hoe de wereld er over vier jaar uit zou zien. Vandaar de grote afwijking tussen streefcijfers en realisatiecijfers.  

De indicator staat op www.waarstaatjegemeente.nl bij de indicatoren uit het Besluit Begroting en Verantwoording die het Rijk verplicht stelt in de Begroting.  

Amersfoorters zetten zich in voor elkaar. Dat betekent dat zij op elkaar letten, oog hebben voor elkaar, elkaar helpen en zich inzetten voor anderen. Het sociale hart van Amersfoort - met de vele vrijwilligers en organisaties - is en blijft zichtbaar en voelbaar. Om de sociale cohesie tussen onze inwoners te bevorderen willen we dat er zowel binnen als buiten voldoende ontmoetingsplekken zijn. We bekijken per wijk wat er nodig is zowel voor ontmoeting binnen als buiten. De sociale basisinfrastructuur en iedereen die daar actief in is, vormen de ruggengraat en dragen bij aan de veerkracht van onze samenleving. Wij hebben  niet alleen aandacht voor voorzieningen, maar stimuleren en ondersteunen juist ook informele netwerken en burgeractiviteiten die gericht op zijn het vormgeven van betekenisvolle relaties tussen inwoners.

1.   We werken samen met partners aan dementievriendelijke wijken.

2.   We zetten in op woningdeler projecten zoals “kamers met kansen” en het project Samen Thuis.

3.   We verbeteren de informatievoorziening voor mantelzorgers over ondersteuningsmogelijkheden en proberen de (jonge) mantelzorger beter te bereiken.

4.   We verbeteren met de nieuwe regelingen voor ontmoeting, activiteiten en lichte ondersteuning de mogelijkheden voor initiatiefnemers in de wijk.  

5.   We ontwikkelen een hernieuwde visie op de inzet van het jongerenwerk mede in relatie tot o.a. jongerenontmoetingsplekken.

Schaalscore sociale cohesie

Het kengetal sociale cohesie (ook wel sociale samenhang) wordt 1x in de twee jaar gemeten. Het is berekend op basis van de mening van inwoners over vier stellingen: de mensen in deze buurt kennen elkaar nauwelijks, de mensen gaan in deze buurt op een prettige manier met elkaar om, ik woon in een gezellige buurt waar veel saamhorigheid is, en ik voel mij thuis bij de mensen die in deze buurt wonen. De score varieert van 0 (=geen samenhang) tot 10 (=veel samenhang). Het betreft hier een cijfer gebaseerd op een steekproef.

In wijken waar de sociale cohesie lager is dan in Amersfoort gemiddeld streven we ernaar het verschil met het gemiddelde te verkleinen en deze richting hetzelfde niveau te brengen als in wijken waar de sociale cohesie hoger is.

Amersfoort is een inclusieve stad. Iedereen is welkom in Amersfoort en moet zich veilig (kunnen) voelen, ongeacht leeftijd, achtergrond, geloof, afkomst, beperking, LHBTIQA++ of seksuele geaardheid. Iedereen doet mee op de manier en in de mate die het beste bij je past, en we proberen polarisatie en segregatie te voorkomen. Mensen zijn verschillend en daarom kan meedoen voor iedereen wat anders betekenen. We ondersteunen en stimuleren meedoen naar vermogen en bevorderen de regie die ieder op zijn leven heeft. Meedoen is geen strak keurslijf waar iedereen zich in moet voegen. Om mee te kunnen doen is ook ruimte nodig, om te vinden wat bij je past of om zelf invulling te geven aan meedoen.

1.   We realiseren kwalitatief en kwantitatief goede opvang en huisvesting van vluchtelingen en asielzoekers inclusief voorzieningen.

2.   We investeren in integratie en inburgering van statushouders door in te zetten op vroeginburgering en arbeidsparticipatie.

3.   We werken aan een toegankelijke en inclusieve stad waar geen plaats is voor discriminatie, op welke grond dan ook.

4.   We stimuleren dialoog en bewustwording op lhbtiqa+ inclusie en slavernij verleden.

5.   We gaan verder met de preventie van polarisatie en radicalisering.

% vrijwilligers

Dit is gemeten onder een steekproef van alle inwoners van 16 tot 85 jaar. Het betreft het aandeel dat aangeeft de afgelopen 12 maanden actief geweest te zijn als vrijwilliger (onbetaald werk buiten het eigen huishouden).

% werkloosheid

Het percentage mensen zonder betaald werk dat op zoek is naar werk en beschikbaar is voor de arbeidsmarkt per 100 inwoners van 15 jaar tot AOW-leeftijd.

Inwoners van Amersfoort worden zoveel mogelijk ondersteund om zelfstandig te leven.

We streven ernaar dat inwoners veilig zijn, thuis en in hun omgeving. En we

investeren in het prettig samenleven in de straat, buurt of wijk.

1. We werken aan de realisatie van een nieuwe locatie voor maatschappelijke opvang en we zorgen voor nieuwe contracten voor de uitvoering van deze opvang. We werken aan huisvesting voor een complexe doelgroep.
2. We werken toe naar een nieuwe contractering van aanbieders voor beschermd wonen, beschermd thuis en ambulante begeleiding per 2026.
3. We actualiseren het beleid op sekswerk en ondersteuning voor sekswerkers.
4. We werken toe naar een nieuwe contractering voor de uitvoering van Veilig Thuis, jeugdbescherming en jeugdreclassering per 2026.
5. We ontwikkelen met MetMaya een ‘zorgdekkend landschap’, waardoor MetMaya aanvullende specialistische jeugdhulpvragen samen met de kinderen, jongeren en gezinnen kan oppakken.
6. We vinden het belangrijk dat alle beschikbare plekken die er zijn bij de verschillende aanbieders voor maatschappelijke opvang ook daadwerkelijk benut worden. We maken afspraken met alle betrokken partijen om dit te verbeteren

% ouderen (70+) dat zelfstandig woont

Het cijfer toont het percentage personen van 70 jaar en ouder dat in het betreffende jaar zelfstandig woont. Een persoon woont zelfstandig als hij of zij niet in een instelling (zoals een verpleeg- of verzorgingshuis) woont. In het programma Langer Thuis heeft het Rijk de ambitie opgenomen om ouderen te helpen in hun vertrouwde omgeving zelfstandig oud te worden met een goede kwaliteit van leven. Het aandeel zelfstandig wonenden is in Amersfoort iets lager dan in andere gemeenten met 100.000 tot 300.000 inwoners (in 2024 was het aandeel daar 95,0%).

Gelet op de toename van het aantal ouderen in combinatie met de met het ouder wordende samengaande aandoeningen is stabilisatie op het huidige niveau op dit moment voor het komende jaar ons doel. Het streefcijfer voor 2024 is ten opzichte van de begroting 2023 bijgesteld naar een meer realistisch doel.

% Wmo-ondersteuning

Deze indicator betreft het aantal inwoners met een WMO indicatie met maatwerkarrangementen in het eerste halfjaar van het betreffende jaar per 100 inwoners. Deze indicator komt uit het Besluit Begroting en verantwoording (BBV). De BBV indicatoren staan gepubliceerd op www.waarstaatjegemeente.nl. Hier staat het per 10000 inwoners. Onder gemeenten met 100.000 - 300.000 inwoners was het 6,6%.

Het betreft halfjaar cijfers. Het meest recente cijfer is een voorlopig cijfer. Halfjaarlijks worden de cijfers geactualiseerd op de landelijk monitor www.waarstaatjegemeente.nl (onder Gemeentelijke monitor sociaal domein). Cijfers van voorgaande jaren waren ook voorlopig en zijn door na-ijlende verantwoording achteraf gaan dalen. Administratief zijn dossiers gecorrigeerd op basis van het werkelijke zorggebruik. Hierdoor kunnen definitieve cijfers van voorgaande jaren verschillen van eerder gerapporteerde (voorlopige) cijfers.